Jak pomóc alkoholikowi?

W tym artykule odpowiem na pytanie, które jest najczęściej zadawanym pytaniem we wszystkich moich mediach społecznościowych, a więc jak pomóc bliskiej osobie uzależnionej od alkoholu. Jest również najczęściej zadawanym pytaniem przez żony, partnerki, dzieci, rodzeństwo czy rodziców osób uzależnionych od narkotyków i alkoholu w poradniach i ośrodkach leczenia uzależnień. A więc jak pomóc alkoholikowi?

Spis treści

1. Czy alkoholik chce pomocy?
2. Czy da się przekonać alkoholika do zmiany? Jak mogę na niego wpłynąć?
3. Co powiedzieć bliskiej osobie uzależnionej od alkoholu?
4. Jak zachować spokój przy alkoholiku?
5. Czy odejść od alkoholika?
6. FAQ

Podsumowanie – najważniejsze informacje

• Rozpoznawanie potrzeby pomocy u alkoholika – Zwróć uwagę na otwartość na rozmowę, wyrażanie potrzeby zmiany, świadomość negatywnych konsekwencji picia oraz zmiany w zachowaniu jako sygnały gotowości do leczenia.
• Wpływanie na osobę uzależnioną – Kluczowe jest cierpliwe i empatyczne podejście. Zamiast nacisku, stosuj wsparcie i przedstawienie korzyści z leczenia. Bądź przykładem zdrowych nawyków.
• Komunikacja z alkoholikiem – Wyrażaj troskę i wsparcie bez osądzania. Oferuj pomoc w szukaniu specjalistycznych terapii i zaoferuj towarzyszenie do terapeuty.
• Zachowanie spokoju w obecności alkoholika – Zachowaj zdrowy dystans emocjonalny, unikaj konfrontacji, skup się na faktach, a nie osądzaniu, oraz dbaj o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.
• Decyzja o odejściu od alkoholika – Rozważenie odejścia jest indywidualną decyzją i może być konieczne dla ochrony własnego zdrowia emocjonalnego, szczególnie w sytuacjach, gdy alkoholik nie jest gotowy na zmianę.

Polecamy również zapoznać się z naszym artykułem Jak przestać pić alkohol? – warto również przeczytać go jako osoba chcąca okazać wsparcie alkoholikowi.

1. Czy alkoholik chce pomocy?

Najistotniejsze pytanie, filar i fundament. Alkoholik musi mieć w sobie chęć, wręcz desperację i determinację do zrobienia wszystkiego co w jego mocy aby przestać pić. 

Jak rozpoznać, że osoba chce pomocy? Jak pomóc alkoholikowi?

Odpowiedz sobie na kilka kluczowych pytań:

• Otwartość na rozmowę:  Osoba, która jest otwarta na rozmowę o swoim problemie, może być gotowa na podjęcie działań. Jeśli zauważysz, że chce rozmawiać o swoich uczuciach i problemach, to dobry znak.
• Wyrażanie potrzeby zmiany: Jeśli osoba sama wspomina o chęci zmiany swojego życia lub zmniejszenia spożycia alkoholu to sygnał, że jest gotowa na pomoc
• Świadomość konsekwencji: Kiedy osoba zdaje sobie sprawę z negatywnych konsekwencji swojego picia i chce ich uniknąć, może być gotowa na podjęcie działań.
• Zmniejszanie ilości spożywanego alkoholu: Jeśli osoba zaczyna świadomie ograniczać ilość spożywanego alkoholu, to znak że zauważa problem i chce coś z tym zrobić.
• Zmiana zachowań: Jeśli zauważysz pozytywne zmiany w zachowaniu, takie jak unikanie miejsc i sytuacji związanych z piciem alkoholu, to znak że osoba podejmuje świadome kroki w kierunku zdrowienia
• Rozmowy o przyszłości: Osoba uzależniona może zaczynać mówić o przyszłości bez alkoholu i o swoich marzeniach i planach na życie po zmianie.
• Pozytywne reakcje na wsparcie: Gdy osoba uzależniona zaczyna reagować pozytywnie na oferowane wsparcie, takie jak zrozumienie i troska, to znak że jest gotowa na przyjęcie pomocy

Jeżeli osoba uzależniona nie widzi tego problemu mimo wszystkich naszych starań, brutalną prawdą jest to że nie da jej się pomóc. To boli, jest często trudne do przyjęcia ale nie da się pomóc osobie, która tej pomocy nie chce.

Często ludzie tkwią w zaprzeczeniu, że mają wszystko pod kontrolą nazywa się to mechanizmem iluzji i zaprzeczeń, który z zewnątrz bardzo ciężko rozbić. Musi zacząć pękać od środka, wtedy osoby bliskie będą mogły pomóc rozbić skorupę uzależnienia.

2. Czy da się przekonać alkoholika do zmiany? Jak mogę na niego wpłynąć?

Mówi się, że kropla drąży skałę. W takim razie jak pomóc alkoholikowi? Przekonanie do podjęcia działań jest trudne. Kluczowym aspektem jest cierpliwość i empatia, okazanie wsparcia i zrozumienia. Starajmy się unikać osądzania i agresywnego nacisku, przedstawmy korzyści płynące z leczenia i zmiany. Zaznaczmy, że ta osoba nie będzie sama w tym trudnym procesie. 

Wpływanie na osobę uzależnioną wymaga subtelności. Naszym celem jest wsparcie a nie kontrola. Bądźmy przykładem dobrych zmian. Pokażmy, że można spędzać świetnie czas bez alkoholu czy narkotyków. 

Rozmawiajmy o emocjach, o obawach związanych z uzależnieniem, o lęku związanym z zaprzestaniem picia czy ćpania ale nie narzucajmy swojej woli. Taka osoba nie powinna się czuć atakowana i osądzana.

To może wzbudzić w niej destrukcyjne poczucie winy i brak sensu we wszystkim co robi. Nic na siłę, jak widzimy, że nie przynosi to efektu albo że efekt ten jest odwrotny do zamierzonego, odpuśćmy, żeby nie pogorszyć sytuacji.

​W 2019 śmiertelność związana z alkoholem była najwyższa wśród mężczyzn, stanowiąc 2 miliony zgonów w porównaniu do 600 000 zgonów wśród kobiet.

Źródło: WHO

3. Co powiedzieć bliskiej osobie uzależnionej od alkoholu?

Wyraź swoje zaniepokojenie:

• „Martwię się o Ciebie i Twoje zdrowie”
• „Zauważyłam, że picie alkoholu wpływa na nasze życie i relacje”

Okaż wsparcie:

• „Jestem tutaj aby Ci pomagać i Cię wspierać”
• „Nie musisz tego przechodzić sam. Razem możemy znaleźć rozwiązanie”

Unikaj osądzania:

• „Wiem, że to dla Ciebie trudne. Chcę tylko abyś wiedział że jesteś ważny i że mi na Tobie zależy”
• „Chcę zrozumieć, przez co przechodzisz, i znaleźć sposób, aby Ci pomóc”

Zaproponuj konkretną pomoc:

• „Może poszukamy razem pomocy specjalistycznej? Terapeuci i grupy wsparcia, mogą naprawdę pomóc.”
• „Czy chciałbyś porozmawiać z lekarzem lub z terapeutą? Mogę Ci towarzyszyć jeśli chcesz.”

Daj czas na refleksję:

• „Rozumiem, że to może być dużo do przemyślenia. Weź sobie czas, ale proszę Cię zastanów się nad tym co powiedziałam”
• „Jestem tutaj, gdybyś chciał porozmawiać lub potrzebował wsparcia.”

Wyrażaj swoje emocje:

• Naprawdę mi na Tobie zależy i boli mnie widok tego, co się dzieje.”
• „Czuję się bezradna, widząc jak alkohol wpływa na Ciebie i naszą rodzinę.”

Zachowaj spokój:

• Ważne jest, aby nie wpadać w złość czy frustrację, nawet jeśli rozmowa staje się trudna.
• Zachowaj spokój i opanowanie, aby pokazać że jesteś gotowa/gotowy wspierać osobę uzależnioną bez względu ma okoliczności.

„Jeśli rozmawiałeś o leczeniu, a bliska ci osoba nie chce się na nie zdecydować, możesz rozważyć ustanowienie granic i ograniczeń w waszej relacji.„

Źródło: AmericanAddictionCenters

4. Jak zachować spokój przy alkoholiku?

Zachowaj zdrowy dystans:

• Staraj się nie angażować emocjonalnie w każdą sytuację. Pamiętaj że jego uzależnienie, to problem który wymaga profesjonalnej pomocy. Postaraj się nie brać odpowiedzialności za jego decyzje.

Oddychaj głeboko:

• Głębokie oddychanie może pomóc uspokoić umysł i ciało. Skup się na równomiernym, głębokim wdechu i wydechu, aby zredukować stres.

Znajdź swoje miejsce spokoju:

• Jeśli czujesz, że sytuacja staje się nie do opanowania, wycofaj się na chwilę. Przejdź do innego pokoju lub na zewnątrz, aby odzyskać równowagę.

Wyznacz granice:

• Określ jasno granice, które nie powinny być przekraczane. Daj do zrozumienia, jakie zachowanie jest dla Ciebie nieakceptowalne i jakie będą konsekwencje przekroczenia tej granicy.

Unikaj konfrontacji:

• Unikaj eskalowania konfliktów. Jeśli rozmowa staje się zbyt emocjonalna, powiedz, że porozmawiacie jak wszyscy ochłoną. Konfrontacje mogą prowadzić do agresji i pogorszenia sytuacji.

Skup się na faktach:

• Mów o konkretach zamiast atakować osobę. Zamiast mówić „znowu jesteś pijany” powiedz „martwię się o Ciebie, dużo pijesz ostatnio.”

Pamiętaj, aby dbać o siebie:

• Dbaj o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne. Regularne ćwiczenia, zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu i kontakt z przyjaciółmi i rodziną mogą pomóc w utrzymaniu równowagi emocjonalnej

Skorzystaj z wsparcia:

• Poszukaj wsparcia w grupach dla rodzin osób uzależnionych, takich jak Al.-Anon. Porozmawiaj z terapeutą o współuzależnieniu lub z psychologiem. Rozmowa z innymi jest niezwykle pomocna

Rozwijaj techniki radzenia sobie ze stresem:

• Ucz się technik radzenia sobie ze stresem, takich jak medytacja, joga, czy regularne spacery. Te praktyki mogą pomóc w redukcji napięcia.

Bądź cierpliwa/cierpliwy:

• Zrozum, że uzależnienie to długotrwały proces i nie zawsze można osiągnąć pożądane rezultaty a na pewnie nie od razu. Cierpliwość i wyrozumiałość mogą być kluczowe.

5. Czy odejść od alkoholika?

W tym przypadku nie mogę udzielić jednoznacznej odpowiedzi, to jest bardzo indywidualna kwestia. Jedna osoba podniesie się jak zostanie sama, druga pójdzie w destrukcję i może się to skończyć tragicznie. Musimy być zdecydowani jeżeli naprawdę zastanawiamy się jak pomóc alkoholikowi.

Czasami pomimo naszych najszczerszych prób, nie jesteśmy w stanie pomóc bliskiej osobie. W takich sytuacjach ważne jest, aby chronić własne zdrowie emocjonalne i psychiczne. Warto zapisać się samemu na terapię dla osób współuzależnionych.

Współuzależnienie jest ogromnym problemem milionów polskich rodzin. Alkoholizm zatacza bowiem potworne kręgi, zasięgiem obejmując wszystkich członków rodziny alkoholika czy narkomana oraz jego przyjaciół i znajomych. 

Osoby współuzależnione mogą znaleźć pomoc w poradniach leczenia uzależnień w gabinetach terapeutycznych oraz na mitingach samopomocowych Al-Anon, które odbywają się w całej Polsce oraz w formule online.

Decyzja o odejściu jest osobista i bardzo trudna, ale może być konieczna jeśli osoba uzależniona nie jest gotowa na zmianę, a jej zachowanie ma negatywny i destrukcyjny wpływ na Twoje życie czy życie Twoich dzieci. 

Pamiętaj, że odejście nie oznacza, że przestałaś się troszczyć – może być to jedyny sposób na zachowanie własnego zdrowia i siły, aby w przyszłości móc lepiej wspierać tę osobę. Jeżeli w grę wchodzi zdrowie naszych dzieci, nie powinny one nieść krzyża uzależnienia rodzica. Nikt nie powinien ale niestety ta choroba jak każda inna choroba jest bezlitosna i nieczuła.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Jakie są pierwsze kroki w pomaganiu osobie uzależnionej?

Zacznij od szczerej rozmowy, zrozumienia perspektywy tej osoby i zaoferuj wsparcie.

Jak mogę rozpoznać, że ktoś jest uzależniony od alkoholu?

Jeżeli alkohol potrzebny jest tej osobie do spędzania wolnego czasu, jeżeli każdy weekend czy urlop wiąże się z piciem, jeśli alkohol staje się lekarstwem na poprawę humoru.

Czy terapia naprawdę pomaga w walce z uzależnieniem?

Tak, terapia to najskuteczniejsza metoda leczenia uzależnienia. Profesjonalna pomoc dostarcza narzędzia i strategie, które umożliwią zdrowienie.

Jakie są najczęstsze metody leczenia uzależnienia od alkoholu?

Terapia indywidualna i grupowa, ośrodki zamknięte (terapia od 4 do 6 tygodni) poradnie ambulatoryjne, mitingi wieczorowe, spotkania i grupy wsparcia zarówno stacjonarne jak i online.

Jakie są znaki, że osoba chce się zmienić?

Znakiem może być otwartość na rozmowy o leczeniu, wyrażanie chęci zmiany oraz chęci wzięcia udziału w rozmowie z kimś znającym ten problem.

Co jeśli osoba odmawia pomocy?

Kontynuuj okazywanie wsparcia i zrozumienia, ale także zadbaj o swoje zdrowie emocjonalne. Może to wymagać trudnych decyzji, takich jak odejście.

Czy mogę zmusić kogoś sądownie do leczenia?

Tak, taka osoba może zostać sądownie zmuszona do leczenia alkoholizmu na wniosek miejskiej lub gminnej komisji do spraw rozwiązywania problemów alkoholowych. Czasem taka osoba będąc już na leczeniu zreflektuje się, że jest w kiepskim okresie swojego życia i wymaga to zmiany. Jednakże w większości przypadków na leczeniu przymusowym tak się nie dzieje. Czasem pozwala to rodzinie odetchnąć od koszmaru uzależnienia.

Jak mogę wspierać osobę uzależnioną po leczeniu?

Po leczeniu warto okazywać wsparcie emocjonalne, pomagać w utrzymaniu zdrowych nawyków, być cierpliwym i wyrozumiałym

Jak pomóc alkoholikowi, który nie widzi problemu?

Pomoc osobie, która nie dostrzega swojego uzależnienia, może być wyjątkowo trudna. Kluczowe jest tutaj delikatne podejście, które pozwoli na stopniowe uświadamianie jej problemu. Zamiast konfrontacji, które mogą prowadzić do obrony i zaprzeczenia, skup się na wyrażaniu troski i obserwacji.

Jak pomóc alkoholikowi, który nie chce pomocy?

Najważniejsze jest, aby osoba uzależniona sama chciała się zmienić. W innym wypadku szanse powodzenia są bardzo małe. Mów otwarcie o swoich uczuciach i trosce, ale unikaj przymusu. Pamiętaj, że motywacja do zmian musi wyjść od samego zainteresowanego.

Jakie argumenty trafiają do alkoholika?

Efektywne argumenty to te, które koncentrują się na uczuciach i bezpośrednich skutkach działania alkoholu na życie osoby uzależnionej i jej bliskich. Wspominanie o konkretnych sytuacjach, kiedy alkohol miał negatywny wpływ, może pomóc uzmysłowić skutki uzależnienia.